Hotline - Zalo
0358 427 596Công ty TNHH Rezkin Việt Nam
Hotline - Zalo
0358 427 596Bạn có biết rằng những thói quen tưởng chừng vô hại như ngồi sai tư thế, đeo balo nặng, hoặc sử dụng thiết bị điện tử quá lâu có thể là nguyên nhân dẫn đến vẹo cột sống? Đây là một trong những vấn đề sức khỏe cột sống phổ biến hiện nay, đặc biệt ở trẻ em và người trẻ tuổi. Haruco chia sẻ với bạn những kiến thức tổng quan nhất về vẹo cột sống từ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết đến giải pháp điều trị giúp bạn bảo vệ dáng vóc và sức khỏe lâu dài.
Vẹo cột sống là hiện tượng cột sống bị cong lệch khỏi trục sinh lý bình thường, tạo thành những đường cong bất thường sang bên trái hoặc phải. Dù có thể ảnh hưởng đến nhiều độ tuổi khác nhau, song nhóm đối tượng dễ gặp nhất là ở trẻ em từ 10 tuổi trở lên, đặc biệt là bé gái với tỷ lệ mắc cao gấp đôi so với bé trai.
Tùy vào nguyên nhân và mức độ cong vẹo, bệnh có thể được phân loại thành nhiều dạng khác nhau. Ngoài vẹo đơn thuần, nhiều trường hợp có thể kèm theo xoay vặn đốt sống, hoặc kết hợp với gù cột sống hay ưỡn cột sống, khiến cấu trúc xương sống trở nên phức tạp và mất cân đối rõ rệt.
Vẹo cột sống là tình trạng cột sống bị cong lệch sang bên trái hoặc phải một cách bất thường. Trong y học, vẹo cột sống được phân thành nhiều dạng khác nhau, dựa trên hình thái cong cũng như nguyên nhân gây ra tình trạng này.
Đây là dạng cong đơn, trong đó cột sống chỉ bị lệch về một phía – thường là bên trái hoặc bên phải – tạo thành đường cong giống hình chữ C. Dạng này thường ít nguy hiểm hơn và dễ can thiệp nếu phát hiện sớm. Tuy nhiên, nếu không điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển nặng hơn thành vẹo cột sống hình chữ S.
Là dạng cong kép, bao gồm hai đoạn cong đối xứng ngược chiều nhau – một ở phần ngực và một ở phần thắt lưng. Dạng này nguy hiểm hơn vì ảnh hưởng đến cả hai vùng chính của cột sống, dễ gây mất cân bằng tư thế nghiêm trọng, ảnh hưởng đến cả chức năng hô hấp và vận động.
Phát sinh từ khi còn trong bụng mẹ do dị tật cột sống (thiếu đốt sống, dính đốt sống…). Dễ nhận thấy qua các biểu hiện như vai lệch, eo không cân xứng, cơ thể nghiêng về một bên. Dạng này thường tiến triển theo thời gian và cần được can thiệp y tế sớm.
Liên quan đến các bệnh lý như bại não, loạn dưỡng cơ hoặc chấn thương thần kinh. Dạng này khiến người bệnh thay đổi tư thế đi đứng, dễ mất thăng bằng và gây lệch trục cột sống theo thời gian.
Thường gặp ở người trưởng thành hoặc cao tuổi, liên quan đến viêm khớp, thoái hóa hoặc cứng khớp cột sống. Người bệnh thường cảm thấy đau nhức vùng thắt lưng, có thể lan xuống chân, kèm cảm giác tê bì khi vận động.
Dạng này thường không gây đau ngay lập tức nhưng tạo cảm giác khó chịu, căng tức hoặc đau khi ngồi lâu. Về lâu dài, nếu không điều chỉnh sẽ ảnh hưởng đến tư thế, vóc dáng và sức khỏe xương khớp.
Nguyên nhân gây ra vẹo cột sống rất đa dạng, tùy thuộc vào độ tuổi, thể trạng và yếu tố di truyền của từng người.
Vẹo cột sống bẩm sinh xảy ra từ trong bào thai, thường là do sự phát triển không hoàn chỉnh của cột sống. Một số yếu tố có thể góp phần gây ra tình trạng này bao gồm:
– Phụ nữ mang thai bị ảnh hưởng bởi các chất hóa học nguy hiểm.
– Chấn động mạnh trong quá trình mang thai
– Thai nhi bị chèn ép bất thường trong tử cung
Tình trạng này thường được phát hiện sớm trong giai đoạn trẻ nhỏ và cần được can thiệp kịp thời để tránh biến chứng nghiêm trọng.
Mặc dù chưa có bằng chứng khoa học rõ ràng, nhưng nhiều nghiên cứu ghi nhận rằng trẻ em bị vẹo cột sống thường có người thân trong gia đình cũng mắc tình trạng tương tự. Kết quả này cho thấy di truyền có thể là một yếu tố then chốt trong việc hình thành một số trường hợp cong vẹo cột sống, đặc biệt là vẹo cột sống vô căn.
Một số bệnh lý thần kinh – cơ có thể làm suy yếu khả năng kiểm soát và nâng đỡ cơ thể, từ đó dẫn đến vẹo cột sống, bao gồm: Bại não, loạn dưỡng cơ, teo cơ tủy sống
Những bệnh này ảnh hưởng trực tiếp đến trương lực cơ và khả năng giữ thăng bằng của cột sống.
Vẹo cột sống thứ phát có thể xuất hiện sau các ca phẫu thuật lớn, đặc biệt là phẫu thuật vùng ngực, bụng hoặc cột sống. Đây là một biến chứng hiếm gặp nhưng không nên xem nhẹ. Người bệnh nên theo dõi sát sao và liên hệ với bác sĩ khi thấy dấu hiệu đau lưng bất thường hoặc lệch dáng sau mổ.
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, đặc biệt ở học sinh, sinh viên và người trẻ tuổi. Những thói quen không tốt như: Ngồi học không đúng tư thế, đau lưng do ngồi nhiều, mang cặp lệch vai, bê đồ nặng sai cách, ngồi máy tính quá lâu không nghỉ … đều có thể khiến cột sống bị lệch dần theo thời gian. Nếu không điều chỉnh sớm, tình trạng cong vẹo có thể tiến triển nghiêm trọng.
Ở người cao tuổi, quá trình thoái hóa tự nhiên của cột sống làm mất sự cân bằng và linh hoạt của các đốt sống. Khi các cấu trúc nâng đỡ như đĩa đệm, cơ và dây chằng yếu đi, cột sống dễ bị lệch trục và cong vẹo theo thời gian.
Tình trạng lệch chiều dài hai chân khiến cơ thể mất cân bằng khi đứng hoặc đi lại. Về lâu dài, để thích nghi với sự chênh lệch này, cột sống buộc phải cong vẹo để giữ thăng bằng, gây áp lực lên các đốt sống và mô mềm.
Vẹo cột sống ở trẻ nhỏ thường không gây đau nên dễ bị bỏ qua nếu không quan sát kỹ. Tuy nhiên, vẫn có một số dấu hiệu đặc trưng mà cha mẹ có thể nhận biết sớm:
– Hai vai không đều nhau: Một bên vai cao hơn bên còn lại, độ dốc hai vai chênh lệch rõ rệt.
– Đầu nghiêng hoặc lệch: Đầu không nằm đúng vị trí trung tâm, có xu hướng nghiêng sang một bên.
– Lưng/lồng ngực nhô lệch: Khi trẻ cúi người về phía trước, dễ thấy một bên lưng hoặc lồng ngực gồ cao bất thường.
– Xương chậu mất cân đối: Hai bên hông không cân xứng, một bên có thể nhô ra nhiều hơn.
– Chân không bằng nhau: Chiều dài chân không đều khiến trẻ đi lệch trọng tâm hoặc bước đi khập khiễng.
Bên cạnh các dấu hiệu giống với trẻ em như vai lệch, lưng mất cân đối, người trưởng thành bị vẹo cột sống thường phải đối mặt với nhiều cơn đau kéo dài như đau thắt lưng, đau lan xuống chân, kèm theo cảm giác tê bì hoặc giảm cảm giác ở vùng lưng và chi dưới.
Phương pháp này phù hợp với những trường hợp cong vẹo cột sống kèm triệu chứng đau nhức, khó thở. Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc giảm đau, kháng viêm giúp người bệnh cải thiện triệu chứng, hỗ trợ vận động dễ dàng hơn. Tuy nhiên, điều trị bằng thuốc nên được kết hợp với vật lý trị liệu để tối ưu kết quả và tránh phụ thuộc vào thuốc.
Nẹp lưng y tế là một trong những phương pháp không xâm lấn, phù hợp với người bệnh muốn hạn chế dùng thuốc hoặc không đủ điều kiện phẫu thuật. Nẹp giúp cố định và dần nắn chỉnh cột sống trở lại trạng thái cân bằng. Người bệnh thường được khuyên đeo nẹp suốt ngày, kể cả khi ngủ, trừ những hoạt động đặc biệt cần sự linh hoạt. Việc sử dụng nẹp nên có sự theo dõi sát sao từ bác sĩ chuyên khoa.
Hầu hết các trường hợp vẹo cột sống đều cần kết hợp với tập vật lý trị liệu – dù điều trị bằng thuốc hay phẫu thuật. Các bài tập được thiết kế riêng để tăng sức mạnh cơ lưng, vai, cổ và cải thiện sự linh hoạt. Đây là giải pháp an toàn, hiệu quả giúp cải thiện tư thế và ngăn tình trạng tiến triển nặng hơn.
Khi các phương pháp bảo tồn không còn hiệu quả – đặc biệt trong các trường hợp cong vẹo nặng gây biến dạng rõ rệt hoặc đau mãn tính – phẫu thuật sẽ được cân nhắc. Các thủ thuật có thể bao gồm: cắt bỏ đốt sống/đĩa đệm, nẹp vít cố định cột sống,… Tuy nhiên, phẫu thuật tiềm ẩn nhiều rủi ro như nhiễm trùng, tổn thương thần kinh hay mất máu. Vì vậy, quyết định mổ cần có chỉ định rõ ràng và đánh giá kỹ từ bác sĩ chuyên khoa.
>> Có thể bỏ lỡ: 10 bài tập yoga trị đau lưng đúng chuẩn từ chuyên gia
Cột sống cong vẹo có thể khiến lồng ngực bị biến dạng, gây áp lực lên phổi và tim. Hậu quả là người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc hô hấp, giảm khả năng trao đổi khí và tuần hoàn máu, từ đó làm tăng nguy cơ suy tim hoặc suy giảm chức năng hô hấp.
Ở người trẻ, vẹo cột sống không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn khiến vóc dáng mất cân đối với những biểu hiện rõ rệt như vai lệch, lưng gù, xương sườn nhô cao. Những thay đổi này có thể khiến người bệnh mất tự tin trong giao tiếp, ảnh hưởng đến tâm lý và chất lượng cuộc sống hàng ngày.
Những người bị vẹo cột sống từ nhỏ có nguy cơ cao phải đối mặt với tình trạng đau cột sống lưng kéo dài khi lớn tuổi. Cột sống bị sai lệch trong thời gian dài sẽ làm tăng áp lực lên các khớp và cơ vùng lưng, dẫn đến các cơn đau mãn tính, cản trở vận động và làm giảm chất lượng cuộc sống về sau.
Thông qua những chia sẻ trên, bạn đã có thêm kiến thức cần thiết để nhận biết và chủ động phòng tránh tình trạng vẹo cột sống. Hãy tiếp tục đồng hành cùng Haruco để không bỏ lỡ những thông tin mới nhất về sức khỏe và thiết bị hỗ trợ phục hồi hiệu quả.
