Tổng quan đau dây thần kinh lưng: Nguyên nhân và cách phục hồi

Bạn thường xuyên bị đau lưng lan xuống chân, tê buốt hay cảm giác yếu cơ? Rất có thể bạn đang gặp phải tình trạng đau dây thần kinh lưng. Nếu không điều trị đúng cách, bệnh có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động, thậm chí gây biến chứng nguy hiểm. Trong bài viết dưới đây, Haruco sẽ cùng bạn tìm hiểu nguyên nhân gây đau dây thần kinh lưng và những cách phục hồi hiệu quả, giúp bạn chủ động chăm sóc sức khỏe cột sống mỗi ngày.

1. Đau dây thần kinh lưng là gì?

Đau dây thần kinh lưng, thường được biết đến là đau dây thần kinh lưng, là tình trạng phổ biến ở nam giới trong độ tuổi từ 30 đến 60. Cơn đau thường xuất phát từ thắt lưng và lan dọc theo đường đi của dây thần kinh. Nguyên nhân gây ra tình trạng này rất đa dạng, bao gồm: mang vác vật nặng sai cách, làm việc trong tư thế không phù hợp, thay đổi tư thế đột ngột, rung lắc cơ thể mạnh hoặc chấn thương vùng lưng. Những yếu tố này có thể chèn ép hoặc kích thích dây thần kinh, gây đau và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.

2. Những lý do dẫn đến đau dây thần kinh lưng

Dây thần kinh lưng là dây thần kinh dài nhất trong cơ thể, bắt đầu từ vùng thắt lưng và kéo dài đến tận các ngón chân. Dây thần kinh này đóng vai trò quan trọng trong việc điều khiển các động tác vận động như đi lại, đứng, ngồi của đôi chân. Khi dây thần kinh lưng bị tổn thương hoặc chèn ép, người bệnh có thể gặp phải tình trạng đau lan dọc từ lưng xuống chân, gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt.

Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra tình trạng đau dây thần kinh lưng, bao gồm:

– Thoát vị đĩa đệm thắt lưng là nguyên nhân thường gặp nhất gây ra tình trạng này.

– Dị dạng bẩm sinh cột sống

– Thoái hóa cột sống thắt lưng

– Viêm cột sống dính khớp

– Viêm đốt sống do nhiễm khuẩn

– Khối u chèn ép rễ thần kinh tọa

– Hẹp ống sống thắt lưng

– Ảnh hưởng của bệnh tiểu đường đến hệ thần kinh

– Ngộ độc, nhiễm trùng hoặc lao cột sống thắt lưng gây chèn ép rễ thần kinh tọa

3. Dấu hiệu của chứng đau dây thần kinh ở lưng

Dây thần kinh lưng  bị chèn ép hoặc tổn thương, người bệnh thường cảm thấy cơn đau lan từ vùng thắt lưng xuống mông, mặt ngoài đùi, dọc theo cẳng chân đến tận ngón chân út. Cơn đau có thể chỉ khu trú ở trên đầu gối, hoặc kéo dài đến mắt cá ngoài bàn chân, tùy mức độ nghiêm trọng.

Ngoài cảm giác đau lan, bệnh còn có thể đi kèm với các dấu hiệu đặc trưng sau:

– Đau nhói vùng thắt lưng khi ho, hắt hơi hoặc cười lớn

– Cứng cột sống, đau khi nghiêng người hoặc xoay chuyển cơ thể

– Khó cúi người do cảm giác đau thắt ở vùng lưng dưới

– Đau nhiều ở giữa cột sống hoặc lệch về một bên, cơn đau tăng lên khi đi xe đường xóc hoặc lái xe lâu

– Tăng đau khi đứng lâu, ngồi lâu hoặc đi lại nhiều

– Cơn đau có thể kèm yếu chân, đặc biệt nếu bệnh kéo dài, chân bên bị ảnh hưởng có thể teo cơ, nhỏ hơn so với bên còn lại

Ở giai đoạn nhẹ, người bệnh vẫn có thể vận động bình thường. Tuy nhiên nếu không điều trị kịp thời, đau dây thần kinh lưng có thể làm suy giảm nghiêm trọng khả năng lao động và vận động hàng ngày, gây trở ngại lớn trong sinh hoạt.

4. Cách phòng tránh đau dây thần kinh lưng

Một số nguyên nhân gây đau dây thần kinh lưng như thoái hóa đĩa đệm, chấn thương hoặc mang thai là những yếu tố khó tránh khỏi. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể chủ động giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách duy trì thói quen sống lành mạnh và bảo vệ cột sống đúng cách. Dưới đây là những giải pháp hiệu quả giúp phòng ngừa đau dây thần kinh lưng:

– Luôn giữ lưng thẳng khi ngồi, đứng, nâng vật nặng và cả khi ngủ. Việc duy trì tư thế đúng sẽ giúp giảm áp lực lên cột sống thắt lưng, hạn chế chèn ép dây thần kinh.

– Nicotin trong thuốc lá làm giảm lượng máu nuôi dưỡng xương và đĩa đệm, khiến cột sống dễ suy yếu và tổn thương.

– Thừa cân làm tăng áp lực lên vùng lưng dưới, trong khi chế độ ăn nghèo dinh dưỡng có thể làm tăng nguy cơ viêm và đau. Giữ cân nặng ổn định không chỉ tốt cho lưng mà còn giúp cải thiện sức khỏe tổng thể.

– Các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội, tập yoga trị đau lưng hay thái cực quyền giúp cải thiện độ linh hoạt của cột sống, tăng sức mạnh cho cơ lưng và cơ bụng – từ đó hỗ trợ bảo vệ dây thần kinh.

– Đi giày vừa chân, giữ cho không gian sống luôn gọn gàng, cầu thang và lối đi khô ráo để hạn chế nguy cơ trượt ngã gây tổn thương lưng.

5. Các biện pháp điều trị bệnh đau thần kinh lưng

Việc điều trị đau dây thần kinh lưng cần tuân thủ theo nguyên tắc:

– Xác định và điều trị đúng nguyên nhân, phổ biến nhất là thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng.

– Giảm đau, phục hồi vận động nhanh chóng, giúp người bệnh quay lại sinh hoạt thường ngày.

– Ưu tiên điều trị nội khoa với các trường hợp nhẹ đến trung bình.

– Can thiệp ngoại khoa nếu có dấu hiệu tổn thương vận động, cảm giác, teo cơ hoặc biến chứng nghiêm trọng.

Điều trị nội khoa

Chế độ nghỉ ngơi

– Nằm trên giường cứng, tránh vận động mạnh hoặc tư thế sai lệch. 

– Hạn chế đứng, ngồi lâu hoặc mang vác nặng.

Dùng thuốc

– Thuốc giảm đau: Paracetamol, NSAIDs (thuốc kháng viêm không steroid). Lưu ý nguy cơ tác dụng phụ trên tiêu hóa, tim mạch, gan, thận – cần phối hợp với thuốc bảo vệ dạ dày nếu dùng kéo dài.

– Trường hợp đau nhiều: Có thể sử dụng thuốc giảm đau nhóm opioid như morphin (theo chỉ định chặt chẽ).

– Thuốc giãn cơ: Giúp giảm co thắt cơ cạnh sống.

– Thuốc giảm đau thần kinh: Dùng trong các trường hợp đau rễ thần kinh.

Vitamin nhóm B (B1, B6, B12): Hỗ trợ tái tạo mô thần kinh, cải thiện chức năng dẫn truyền.

– Tiêm corticosteroid ngoài màng cứng: Áp dụng với các trường hợp đau nặng, dưới hướng dẫn hình ảnh học (CT hoặc màn huỳnh quang).

Vật lý trị liệu

Sau giai đoạn đau cấp, nên thực hiện chương trình vật lý trị liệu nhằm:

– Cải thiện chức năng cột sống, tránh tái phát.

– Tăng cường cơ bụng và cơ lưng, hỗ trợ nâng đỡ cột sống.

Một số liệu pháp hiệu quả gồm:

– Mát-xa trị liệu

– Thể dục trị liệu: Kéo giãn nhẹ nhàng, bơi, đu xà đơn, các bài tập tăng cường cơ lưng.

– Đeo đai lưng cột sống: Hỗ trợ giảm tải cho đĩa đệm khi vận động.

Điều trị ngoại khoa

Phẫu thuật được chỉ định khi:

– Sau 3 tháng điều trị bằng phương pháp nội khoa nhưng không đạt kết quả mong muốn.

– Có chèn ép nặng (hội chứng đuôi ngựa, liệt chi, teo cơ…).

Các phương pháp thường dùng:

– Phẫu thuật lấy nhân đệm: Cắt bỏ phần đĩa đệm thoát vị gây chèn ép.

– Cắt cung sau đốt sống: Áp dụng với hẹp ống sống gây đau thần kinh lưng; tuy nhiên có thể làm mất vững cột sống, dễ tái phát.

– Cố định đốt sống bằng nẹp vít: Khi có trượt đốt sống gây chèn ép nặng.

Những liệu pháp hỗ trợ điều trị không dùng thuốc

– Châm cứu: Đưa kim mảnh vào các huyệt đạo giúp giảm đau, cải thiện lưu thông khí huyết. Nên thực hiện bởi người có chứng chỉ hành nghề.

– Nắn chỉnh cột sống: Kỹ thuật điều chỉnh các khớp cột sống nhằm khôi phục vận động, giảm chèn ép thần kinh. Phương pháp này có thể hiệu quả với một số trường hợp đau lưng mãn tính nhưng không phù hợp cho tất cả bệnh nhân.

>> Có thể bạn bỏ lỡ: Các vị trí đau lưng nguy hiểm mà bạn cần biết

Như vậy, bài viết trên Haruco đã giới thiệu chi tiết đến bạn về đau dây thần kinh lưng từ khái niệm, nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết cho đến các phương pháp điều trị và phục hồi hiệu quả. Hy vọng qua những thông tin trên, bạn sẽ hiểu rõ hơn về tình trạng này và chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe cột sống của mình.