Tình trạng cong vẹo cột sống ở học sinh: Phụ huynh cần biết

Tình trạng cong vẹo cột sống ở học sinh ngày càng phổ biến do ngồi sai tư thế, mang cặp lệch vai hoặc sử dụng bàn ghế không phù hợp. Nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời, tình trạng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và vóc dáng của trẻ. Bài viết dưới đây Haruco sẽ giúp phụ huynh hiểu rõ hơn để có biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

1. Như thế nào là vẹo cột sống?

Ở trạng thái bình thường, cột sống của con người khi nhìn từ phía sau sẽ tạo thành một đường thẳng từ đỉnh đầu đến xương cụt. Tuy nhiên, nếu nhìn từ bên hông, cột sống lại có những đoạn cong sinh lý tự nhiên, cong ra trước ở vùng cổ và thắt lưng, cong ra sau ở vùng ngực và xương cùng – cụt. Những đường cong này giúp cơ thể cân bằng và phân tán lực hiệu quả khi vận động.

Tình trạng vẹo cột sống xảy ra khi cột sống không còn giữ được sự thẳng hàng vốn có mà cong sang bên trái hoặc phải. Trong nhiều trường hợp, cột sống không chỉ bị cong mà còn có hiện tượng xoắn vặn, tạo thành đường cong bất thường giống chữ C hoặc S khi nhìn trên phim chụp X-quang.

Mức độ vẹo cột sống được phân theo góc lệch như sau:

– Nhẹ: từ 10 – 20 độ

– Trung bình: từ 20 – 50 độ

– Nặng: trên 50 độ

Vẹo cột sống thường xuất hiện ở lứa tuổi học sinh, đặc biệt là thanh thiếu niên trên 10 tuổi. Tình trạng này thường xuất hiện ở trẻ em gái với tỷ lệ cao hơn khoảng hai lần so với trẻ em trai, và nếu không phát hiện sớm, tình trạng này có thể ảnh hưởng đến vóc dáng, chức năng hô hấp, tuần hoàn và chất lượng cuộc sống lâu dài.

2. Tác nhân gây cong vẹo cột sống ở học sinh

Tình trạng cong vẹo cột sống học đường ngày càng phổ biến, đặc biệt ở lứa tuổi tiểu học và trung học cơ sở. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này, trong đó bao gồm cả yếu tố bẩm sinh lẫn thói quen sinh hoạt không hợp lý:

Do bẩm sinh

Một số ít trường hợp cong vẹo cột sống xuất phát từ bất thường trong quá trình phát triển bào thai. Trẻ có thể bị dị tật đốt sống như thiếu hụt một phần hoặc phân ly bất toàn, khiến cột sống không thể phát triển thẳng trục. Đây là nguyên nhân hiếm gặp nhưng cần được theo dõi và can thiệp y tế sớm.

Thói quen sinh hoạt sai cách

– Ngồi học sai tư thế: Cúi gập người, ngồi lệch sang một bên hoặc tỳ cằm lên tay lâu ngày có thể làm lệch trục cột sống.

– Bàn ghế học không phù hợp: Việc phải ngồi học trên những bộ bàn ghế quá cao, quá thấp hoặc không đúng kích thước với cơ thể khiến trẻ buộc phải ngồi lệch hoặc gò người, dẫn đến cong vẹo cột sống theo thời gian.

– Mang cặp lệch vai: Thói quen chỉ đeo cặp một bên hoặc mang balo nặng quá mức gây mất cân bằng vai, ảnh hưởng đến sự phát triển của cột sống.

Lao động nặng sớm hoặc ảnh hưởng từ bệnh lý

– Trẻ em ở vùng nông thôn hoặc có hoàn cảnh khó khăn thường phải lao động sớm như bê gánh, phụ giúp việc nhà, trông em… khiến cột sống non yếu dễ bị quá tải.

– Một số bệnh lý như còi xương, suy dinh dưỡng, hoặc thiếu canxi kéo dài cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ biến dạng cột sống nếu không được can thiệp kịp thời.

>> Có thể bạn bỏ lỡ: 11 bài tập chữa vẹo cột sống thực hiện tại nhà

3. Triệu chứng cong vẹo cột sống ở học sinh

Cong vẹo cột sống ở học sinh thường phát triển âm thầm, khó phát hiện trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, cha mẹ có thể nhận biết qua một số dấu hiệu đặc trưng sau:

Những dấu hiệu có thể thấy rõ bằng mắt thường:

– Hai vai lệch nhau, một bên cao hơn bên còn lại.

– Đầu không thẳng trục cơ thể, có xu hướng nghiêng về một phía.

– Một bên bả vai nhô cao hơn rõ rệt, tạo cảm giác mất cân đối.

– Áo quần mặc không vừa hoặc bị lệch dù đã chọn đúng size.

– Nửa thân người gầy hơn rõ rệt so với bên còn lại.

– Hai chân không đều nhau, dẫn đến dáng đi khập khiễng.

– Một bên hông nhô cao hơn, dễ thấy khi trẻ cúi người hoặc mặc đồ bó.

– Xương sườn không cân xứng, bên dài bên ngắn.

Tác động lâu dài đến sức khỏe:

Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, cong vẹo cột sống có thể để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng:

– Lệch trọng tâm cơ thể, gây mất cân bằng khi ngồi học, ảnh hưởng đến khả năng tập trung, đọc và viết.

– Tổn thương hệ hô hấp và tuần hoàn: Các cơ quan như tim và phổi bị chèn ép, giảm khả năng hoạt động bình thường.

– Ảnh hưởng tới sự phát triển khung xương chậu, đặc biệt nguy hiểm đối với bé gái vì có thể tác động đến chức năng sinh sản sau này.

– Dáng đi bị lệch, gây mất thẩm mỹ và ảnh hưởng đến sự tự tin của trẻ.

4. Cách cải thiện cong vẹo cột sống ở học sinh

Tùy theo mức độ cong vẹo, có thể áp dụng một hoặc kết hợp nhiều biện pháp phòng chống cong vẹo cột sống sau:

Tập luyện các bài tập phục hồi chuyên biệt

Ở giai đoạn sớm (góc vẹo dưới 20 độ), trẻ có thể cải thiện đáng kể nếu được hướng dẫn thực hiện các bài tập phù hợp như yoga, bơi lội, xà đơn hay các bài kéo giãn cột sống. Việc duy trì thói quen tập luyện không chỉ giúp điều chỉnh dáng đứng, dáng ngồi mà còn tăng cường sức mạnh cơ lưng và cơ bụng – hai nhóm cơ đóng vai trò hỗ trợ cột sống.

Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng

Dinh dưỡng đóng vai trò không thể thiếu trong việc phục hồi cột sống. Trẻ cần được bổ sung đầy đủ canxi, vitamin D, magie, protein và các vi chất thiết yếu khác để hỗ trợ cấu trúc xương phát triển khỏe mạnh, đồng thời thúc đẩy hiệu quả của các biện pháp điều trị khác.

Sử dụng đai lưng đúng cách

Với những trường hợp có độ cong từ 20 đến dưới 40 độ, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng đai lưng cột sống. Việc đeo đai liên tục trong thời gian được chỉ định sẽ giúp kiểm soát sự tiến triển của đường cong và hỗ trợ cột sống giữ đúng trục. Trẻ nên kết hợp đeo nẹp với các hoạt động thể chất phù hợp để tăng hiệu quả cải thiện.

Nắn chỉnh cột sống Chiropractic

Chiropractic là phương pháp điều trị không xâm lấn, sử dụng kỹ thuật nắn chỉnh thủ công để đưa cột sống về vị trí cân bằng. Phương pháp này đặc biệt phù hợp với trẻ bị vẹo cột sống mức độ vừa. Tuy nhiên, phụ huynh cần lựa chọn cơ sở uy tín và bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn.

Phẫu thuật

Trong những trường hợp nghiêm trọng (góc vẹo trên 40–50 độ) và không đáp ứng với các phương pháp bảo tồn, bác sĩ có thể cân nhắc phẫu thuật chỉnh hình cột sống. Tuy nhiên, đây là biện pháp cuối cùng vì tiềm ẩn nhiều rủi ro như biến chứng hậu phẫu, tác động đến thần kinh, khả năng vận động.

Cong vẹo cột sống ở học sinh không chỉ ảnh hưởng đến ngoại hình mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro sức khỏe lâu dài. Phụ huynh cần quan sát kỹ tư thế học tập, chọn bàn ghế đúng chuẩn và hướng dẫn trẻ duy trì thói quen sinh hoạt khoa học. Việc phát hiện và can thiệp sớm sẽ giúp trẻ phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần. Nếu ba mẹ đang tìm kiếm giải pháp hỗ trợ cho cột sống của trẻ, Haruco luôn sẵn sàng tư vấn và cung cấp các sản phẩm đai lưng chất lượng, phù hợp với từng độ tuổi và nhu cầu sử dụng.