Hotline - Zalo
0358 427 596Công ty TNHH Rezkin Việt Nam
Hotline - Zalo
0358 427 596Thoái hóa cột sống không chỉ là nỗi lo của người cao tuổi mà ngày nay còn xuất hiện ở nhiều người trẻ do thói quen sinh hoạt thiếu khoa học. Các cơn đau lưng, cứng khớp hay tê bì chân tay là những dấu hiệu điển hình khiến cuộc sống bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Trong bài viết này, Haruco sẽ chia sẻ cho bạn những thông tin hữu ích về triệu chứng và cách phòng tránh thoái hóa cột sống, giúp bạn có giải pháp chăm sóc cột sống hiệu quả.
Thoái hóa cột sống là tình trạng lớp sụn khớp bao bọc đầu xương bị bào mòn theo thời gian. Khi đó, trong quá trình vận động, các đốt xương cọ xát trực tiếp vào nhau, gây ra viêm, đau nhức, khô khớp do dịch khớp tiết ra không còn đầy đủ. Hiện tượng ma sát kéo dài còn có thể dẫn đến sự hình thành gai xương. Những gai xương này khi phát triển quá mức sẽ tiếp tục chèn ép lên rễ thần kinh, xương đốt sống và các mô mềm xung quanh, khiến triệu chứng thêm nghiêm trọng.
Cột sống con người gồm 33 đốt xương xếp nối liền nhau. Trong đó:
– Vùng thắt lưng (L1 – L5): là vị trí thường gặp thoái hóa nhất, được gọi là thoái hóa cột sống thắt lưng.
– Vùng cổ (C5 – C7): dễ bị bào mòn và tổn thương, dẫn đến thoái hóa cột sống cổ.
– Vùng ngực (T1 – T12): tuy ít phổ biến hơn nhưng vẫn có khả năng bị ảnh hưởng.
Thoái hóa cột sống thường tiến triển âm thầm và dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý cơ, xương, khớp khác. Tuy nhiên, vẫn có một số dấu hiệu đặc trưng giúp nhận diện sớm tình trạng này để kịp thời xử lý:
– Đau nhức và cứng cơ ở vùng lưng, cổ hoặc vai gáy, đặc biệt rõ rệt vào buổi sáng sau khi thức dậy.
– Cảm giác đau âm ỉ vùng cột sống, mang tính chất cơ học: đau tăng lên khi vận động, cúi, xoay người và giảm khi nghỉ ngơi.
– Mệt mỏi, sốt nhẹ, khó thở đôi khi đi kèm co thắt vùng bụng trên hoặc dạ dày.
– Tê bì hoặc yếu tay chân, có thể kèm cảm giác châm chích hoặc mất cảm giác ở đầu ngón tay/ngón chân. Trường hợp nặng có thể ảnh hưởng đến tủy sống và dây thần kinh cột sống.
– Cảm giác đau đầu, chóng mặt, hoa mắt thường xuất hiện, đặc biệt khi bạn thay đổi tư thế quá nhanh.
– Đau nhức vùng cổ kéo dài, cổ bị cứng, khó xoay hoặc cúi ngửa. Cơn đau có thể lan xuống một bên vai, bả vai hoặc chạy dọc cánh tay.
– Tê, yếu hoặc liệt nhẹ vùng bả vai, cánh tay, bàn tay hay các ngón tay.
– Chóng mặt, đau đầu, nấc cụt hoặc ngáp liên tục nếu tổn thương xảy ra tại các đốt sống cổ cao như C1 – C2, do ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương.
– Đau thắt lưng âm ỉ, kéo dài trong nhiều tuần, thường xuất hiện sau khi làm việc nặng hoặc ngồi lâu một chỗ.
– Cơn đau tăng mạnh khi vận động như cúi gập, xoay người, mang vác đồ vật, khiến người bệnh gặp khó khăn trong sinh hoạt hằng ngày.
– Đau lan xuống chi dưới, đi kèm cảm giác tê bì, yếu cơ hoặc mất thăng bằng khi di chuyển, đặc biệt khi bệnh đã tiến triển nặng.
– Co thắt cơ bắp, mất kiểm soát bàng quang hoặc ruột trong một số trường hợp, báo hiệu tình trạng chèn ép nghiêm trọng lên dây thần kinh.
Thoái hóa cột sống thường bắt nguồn từ 2 nhóm nguyên nhân chính: nguyên phát và thứ phát.
– Lão hóa tự nhiên: Khi tuổi tác tăng cao, cấu trúc cột sống dần suy yếu. Đĩa đệm bị mất nước, bao xơ dễ rách, dây chằng xơ hóa và sụn bị bào mòn, khiến khả năng nâng đỡ kém đi.
– Thói quen sinh hoạt xấu: Ngồi gù lưng, cúi gập cổ, nằm gối cao hoặc tập luyện sai kỹ thuật có thể làm tăng áp lực lên cột sống, thúc đẩy thoái hóa nhanh hơn.
– Chế độ ăn uống không hợp lý: Thiếu dưỡng chất quan trọng như Canxi, Magie, Glucosamine hay Collagen type II khiến cột sống dễ bị tổn thương. Bên cạnh đó, việc thường xuyên ăn đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ, hoặc lạm dụng rượu bia, thuốc lá cũng làm quá trình thoái hóa diễn ra sớm hơn. Đây là lý do có người mới 30 – 35 tuổi đã bị thoái hóa cột sống, trong khi nhiều người ở độ tuổi 50 – 60 vẫn giữ được hệ xương khớp chắc khỏe.
– Đặc thù công việc: Người làm văn phòng ít vận động hoặc lao động nặng, đau lưng do ngồi sai tư thế đều dễ bị mất đường cong sinh lý tự nhiên của cột sống, dẫn đến thoái hóa.
– Chấn thương: Té ngã, tai nạn hoặc va chạm trong quá trình vận động, nếu không điều trị dứt điểm, có thể để lại tổn thương lâu dài và làm tăng nguy cơ thoái hóa cột sống.
Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, thoái hóa cột sống có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe. Trong đó, tàn phế hoặc mất khả năng vận động được xem là biến chứng nguy hiểm nhất.
– Mất ngủ, mệt mỏi kéo dài: Cơn đau và sự khó chịu ở vùng cổ có thể khiến người bệnh khó ngủ, thậm chí mất ngủ triền miên, làm tăng nguy cơ đột quỵ.
– Rối loạn huyết áp: Thoái hóa cột sống cổ có thể gây hội chứng tăng – giảm huyết áp, khiến huyết áp biến động bất thường, lúc cao, lúc hạ thấp.
– Rối loạn tiền đình: Khi máu lưu thông lên não bị cản trở, người bệnh dễ gặp phải chóng mặt, đau đầu, chán ăn, buồn nôn.
– Thoát vị đĩa đệm: Dây thần kinh bị chèn ép có thể gây tê liệt cánh tay hoặc cả hai tay. Tình trạng nặng dần sẽ dẫn đến thoát vị đĩa đệm, gây khó khăn trong vận động.
– Hội chứng cổ, tim: Đốt sống cổ lệch khỏi vị trí, chèn ép dây thần kinh liên quan đến tim, dẫn đến đau ngực, rối loạn nhịp tim hoặc những cơn đau tim đột ngột.
– Rối loạn thần kinh thực vật: Người bệnh có thể mất khả năng kiểm soát đại, tiểu tiện, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hằng ngày.
– Biến dạng cột sống: Những cơn đau dữ dội vùng thắt lưng khiến người bệnh buộc phải di chuyển trong tư thế nghiêng hoặc cúi xuống. Lâu dần, cột sống có thể bị gù, vẹo cột sống bất thường, làm suy giảm khả năng vận động và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hằng ngày.
– Chèn ép dây thần kinh: Thoái hóa vùng thắt lưng có thể chèn ép rễ thần kinh, gây đau lan xuống mông và tứ chi. Nếu để kéo dài, tình trạng này dễ dẫn đến co cơ, tê bì và thậm chí là nguy cơ bại liệt.
– Ảnh hưởng thị lực: Một số bệnh nhân ghi nhận hiện tượng mắt sưng, đau, sợ ánh sáng hoặc tầm nhìn bị thu hẹp. Trường hợp nặng có thể dẫn tới suy giảm thị lực nghiêm trọng, thậm chí mù lòa.
– Đau ngực: Do các gai xương chèn ép gốc thần kinh số 6 và số 7, người bệnh có thể gặp tình trạng đau bầu ngực hoặc đau âm ỉ kéo dài vùng cơ ngực.
Tập luyện đúng cách là phương pháp hỗ trợ hiệu quả trong quá trình điều trị thoái hóa cột sống. Các bài tập kéo giãn cơ lưng, tăng cường cơ lưng, bụng giúp giảm áp lực lên cột sống và cải thiện sự linh hoạt, dẻo dai cho hệ thống khớp. Đồng thời, tập luyện thường xuyên còn mang lại tinh thần minh mẫn, giảm căng thẳng và cải thiện giấc ngủ.
Tuy nhiên, người bệnh tuyệt đối không nên tự ý tập các bài nặng hoặc không phù hợp vì có thể làm tình trạng đau lưng thêm nghiêm trọng.
Trong nhiều trường hợp, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc nhằm kiểm soát triệu chứng và hạn chế cơn đau. Một số loại thuốc thường được dùng gồm: thuốc giảm đau, thuốc chống viêm, thuốc giãn cơ, thuốc ức chế IL1 hoặc tiêm corticoid tại chỗ.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng thuốc chỉ có tác dụng tạm thời trong việc giảm cơn đau chứ không thể phục hồi cấu trúc cột sống đã thoái hóa. Việc lạm dụng thuốc hoặc dùng sai liều lượng còn gây hại đến gan, thận, tăng nguy cơ viêm loét dạ dày.
Phẫu thuật được xem là giải pháp cuối cùng khi bệnh nhân bị thoát vị đĩa đệm nặng, trượt đốt sống hoặc hẹp ống sống kéo dài, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống.
Tuy nhiên, phẫu thuật cột sống tiềm ẩn nhiều rủi ro như biến chứng gây mê, tổn thương mô mềm, rối loạn lưu thông máu hoặc đau nhức sau mổ. Vì thế, bệnh nhân và gia đình cần cân nhắc thật kỹ, đồng thời tham khảo ý kiến từ nhiều chuyên gia trước khi lựa chọn phương pháp này.
Theo quan điểm Y học cổ truyền, châm cứu giúp lưu thông khí huyết, kích thích cơ thể tự chữa lành. Ở góc độ khoa học, các mũi kim tác động trực tiếp vào vùng cột sống tổn thương, kích thích sản sinh các hoạt chất giảm đau và chống viêm tự nhiên.
Mặc dù có thể giúp xoa dịu cơn đau nhanh chóng, nhưng châm cứu chỉ mang tính hỗ trợ tạm thời và tiềm ẩn một số rủi ro như nhiễm trùng, teo cơ hoặc liệt. Người bệnh nên thực hiện tại cơ sở uy tín và được bác sĩ chuyên môn theo dõi.
>> Có thể bạn bỏ lỡ: Hiểu đúng về đai lưng cột sống và những lợi ích bất ngờ
Để giảm nguy cơ mắc thoái hóa cột sống và bảo vệ hệ xương khớp khỏe mạnh, bạn có thể áp dụng những biện pháp phòng ngừa sau:
– Hạn chế mang vác nặng: Tránh bê, vác hoặc đội vật quá sức, vì có thể tạo áp lực lớn lên cột sống.
– Ngồi đúng tư thế: Duy trì tư thế lưng thẳng, đồng thời thả lỏng và mở rộng vai. Không nên ngồi một tư thế quá lâu mà cần thay đổi tư thế hoặc đứng dậy vận động sau 30–45 phút.
– Tránh động tác nguy hiểm: Không vặn mình đột ngột, cúi gập quá mức hoặc thực hiện những động tác rung giật mạnh.
– Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân, béo phì khiến cột sống chịu áp lực nặng nề hơn, làm tăng nguy cơ thoái hóa.
– Chọn môn thể thao phù hợp: Với người đã bị thoát vị đĩa đệm thắt lưng, nên hạn chế chạy nhảy, đi bộ nhiều; thay vào đó, có thể chọn bơi lội hoặc treo xà đơn để giúp cột sống được kéo giãn tự nhiên.
– Tập luyện thường xuyên: Các bài tập cho cột sống như tập yoga trị đau lưng, pilates hoặc các bài kéo giãn nhẹ nhàng giúp tăng cường độ dẻo dai và phòng ngừa đau nhức.
– Khám sức khỏe định kỳ: Đặc biệt với những người lao động nặng, việc kiểm tra sức khỏe thường xuyên giúp phát hiện sớm các dấu hiệu thoái hóa và có hướng xử lý kịp thời.
Haruco hy vọng những chia sẻ trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về thoái hóa cột sống và có kế hoạch chăm sóc sức khỏe đúng cách để duy trì cuộc sống năng động, khỏe mạnh.
